Créer un site internet

Gwrac'h Ahes chanson ancienne

Gwrac'h Ahez

La Vieille Ahès

Texte recueilli par Madame de Saint-Prix Intégré à la Collection de Penguern Manuscrit coté N.91 à la Bibliothèque Nationale :

                                                    Chants populaires de Trégor Publié par Dastum dans "Dastumad Penwern" en 1983

Référence:

http://chrsouchon.free.fr/chants/gwrahaes.htm

 

 

MANUSCRIT DE PENGUERN

GROAH AES

1. Arri groac'h Aes en hon bro,
Kessomp meïn bras war en hincho ;
Kessomp meïn bras ha meïn bihan
War en hent bras en kreïs al lan.

2. Nag an den kos a levere
En he goaze war vene Bre :

3. - Woël a ve kernes ha bossen,
Wit groac'h Aes en hon c'hichen ;
Woël a ve bresel ha maro
Wit groac'h Ails en hon c'hevro.

4. Man groac'h Aes en pen a Ian,
Honnes na deu ket ec'hunan :
Truantourien a zo gant-hi
Da lakat 'n noas leuren ho ti,

5. - Kessomp meïn bras ha meïn bihan
War en hent bras en kreïs al lan.

6. - Kiri houarn a zo ganti
ha kesek gwen war he c'hiri ;

.................................

7. Hag er gernes gwen vel an erc'h
War gei"n eun eïes deu warlec'h.

8. - Kessomp meïn bras ha meïn bihan
War en hent bras en kreïs al lan.

9. - Er brezel gwal, er brezel ter ,
A deu warle(r)c'h gant an erer ,
Gant er blei"di, gant er brini,
so klasq kat kik tud da dibi.

10. - Kessomp meïn bras ha meïn bihan
War en hent bras en kreïs al lan.

11. - Ar vossen du, ar vossen wen,
A deu warle(r)c'h en eur c'har pren,
En eur c'har pren, n'hen wuic'hourat
An Ancou treut hen chareat.

12.- Kessomp meïn bras ha meïn bihan
War en hent bras en kreïs al lan.

13. - Warle(r)c'h hounes na velan ken
Na velan den war er blenen.
Na velan ken mert ar gaen bras
O kreiskin war an douar noas,

14. - Arri groac'h Aes en han bro
kessomp mei'n bras war an hincho
TRANSCRIPTION KLT

GWRAC'H AHEZ

1. Erru Gwrac'h Ahez en hon bro.
Kasomp mein bras war an henchoù!
Kasomp mein bras ha mein bihan
War an hent bras e-kreiz al lann!

2. Nag an den kos a lavare
En e goagez war Venez Bre:

3. - Gwell a ve kernes ha bosenn
Vit Gwrac'h Ahez en hon kichen.
Gwell a ve brezel ha marv
Vit Gwrac'h Ahes en hon c'hevreoù.

4. Ma Gwrac'h Ahes en penn a lann.
Honnezh na zeu ket hec'h unan:
Truantourien a zo ganti
Da lakaat 'n noas leurenn ho ti.

5. - Kasomp mein bras ha mein bihan
War an hent bras e-kreiz al lann!

6. - Kirri houarn a zo ganti
Ha kezek gwenn war he c'hirri.

..............................

7. Hag ar gernes gwenn vel an erc'h
War gein un heizez zeu war-lerc'h.

8. - Kasomp mein bras ha mein bihan
War an hent bras e-kreiz al lann!

9. - Ar brezel gwall, ar brezel taer
A zeu war lerc'h gand an erer.
Gant ar bleizi, gant ar brini
Zo 'klask kaout kig dud da zebriñ.

10. - Kasomp mein bras ha mein bihan
War an hent bras e-kreiz al lann!

11. - Ar vosenn du, ar vosenn wenn
A zeu war-lerc'h en ur c'harr prenn,
En ur c'harr prenn a c'hwigourat.
An Ankoù treut hen charreat.

12. - Kasomp mein bras ha mein bihan
War an hent bras e-kreiz al lann!

13.- War-lerc'h honnezh, na welan ken.
Na welan den war ar blaenenn.
Na welan ken 'med ar gwenn bras
O kreskiñ war an douar noazh..."

14. - Erru Gwrac'h Ahez en hon bro.
Kasomp mein bras war an henchoù
 
TRADUCTION

LA VIEILLE AHES

1. C'est la vieille Ahès qui s'en vient!
Il faut lui barrer le chemin!
Des pierres, petites et grandes!
Barrons le chemin de la lande!

2. C'est ce que le vieillard disait,
Assis en haut du Menez-Bré:

3. - Bien mieux vaudraient peste et disette
Que la vieille Ahès qui nous guette.
Et bien mieux vaudraient guerre et mort
Pourvu qu'Ahès restât dehors.

4. Ahès est au bout de l'ajonc
Mais n'est pas seule. Voyez donc!
Un essaim de truands la suit
Qui viennent piller vos logis.

5. Des pierres, petites et grandes!
Barrons le chemin de la lande!

6. Des chariots de fer à présent
Que traînent de grands chevaux blancs;

.....................................

7. Et la disette au teint de neige
Montant un cerf suit le cortège

8. - Des pierres, petites et grandes!
Barrons le chemin de la lande!

9. - Et je vois la guerre âpre et folle
Avec l'aigle qui la survole.
Les loups, les corbeaux se démènent
Se disputant la chair humaine;

10. - Des pierres, petites et grandes!
Barrons le chemin de la lande!

11. - Puis peste noire et peste blanche
Attelées à un char de planches
Qui grince, où j'aperçois, juché,
L'Ankou décharné, son cocher.

12. - Des pierres, petites et grandes!
Barrons le chemin de la lande!

13. - Je ne vois plus rien qui le suive,
Ni, sur la plaine, âme qui vive.
Plus rien qu'une blanche étendue
Qui gagne sur la terre nue...

14. - C'est la vieille Ahès qui s'en vient!
Il faut lui barrer le chemin!

Traduction: Ch. Souchon (c) 2009

 

Notes:

S'agit-il d'un faux? L'avis de François Vallée
On trouve dans la préface de "Dastumad Penwern" (Collection de Penguern publiée en 1983 par Dastum) un témoignage (en breton) de François Vallée (1860 -1949, linguiste, auteur d'un dictionnaire fameux) à propos de Guillaume-René Kerambrun. Il a été publié dans "Studi hag ober" (N°12, 1940) par la grammairienne et poétesse Maodez Glanndour (1909 - 1986):
"Dans la collection de chants de Penguern il y a un carnet intitulé "La vieille Ahès". Il n'est pas déposé à la Bibliothèque nationale, mais à celle de Rennes. On l'avait découvert chez Durance, une librairie de livres anciens, qui me l'avait donné... J'en ai fait don à mon tour à la Bibliothèque de Rennes, en même temps que d'autres cahiers manquant à la collection, qui se trouvaient aussi à la librairie Durance. On trouve dans le carnet "Vieille Ahès" un premier jet recueilli, semble-t-il, des lèvres de la chanteuse par Mme de Saint-Prix et une retranscription de Kerambrun.
J'ai publié dans les "Mémoires de l'Association Bretonne" et dans "Kroaz ar Vretoned" une partie des chants découverts chez Durance. Cependant je n'y ai pas joint "La Vieille Ahès" tant il est difficile d'interpréter ce manuscrit. On avait reproché à Kerambrun d'avoir écrit lui-même la totalité du chant. Ce qui est sûr, c'est qu'il lui a fallu refaire une partie des strophes qui étaient trop confuses sur le brouillon de Mme de Saint-Prix.
Au sujet de Kerambrun, qui faisait office de secrétaire de Penguern, je ne sais rien, si ce n'est qu'on lui a reproché d'avoir fait beaucoup de faux. C'est un reproche injustifié à mon avis. Il était parent de Denis Kerambrun, notaire à Belle-Isle-en-Terre que j'ai souvent entendu faire un éloge mérité des talents de son parent. Je crains seulement qu'il n'ait été un peu tête en l'air".

 

 

 


 

  • 2 votes. Moyenne 1 sur 5.
×